Trong bối cảnh Việt Nam ngày càng hội nhập quốc tế sâu rộng, nhiều thời cơ, thách thức cũng đặt ra đối với tổ chức Công đoàn. Chính vì vậy, việc đổi mới mạnh mẽ nội dung và phương thức hoạt động để Công đoàn Việt Nam thực sự là tổ chức của NLĐ, do NLĐ, vì NLĐ là vấn đề đang được tổ chức Công đoàn chú trọng. Một trong những nội dung đó chính là việc để NLĐ quyết định người sẽ đại diện và bảo vệ cho mình trong mối quan hệ lao động. Trên tinh thần đó, từ tháng 3/2017, Tổng LĐLĐ Việt Nam đã chỉ đạo thí điểm bầu cử trực tiếp Chủ tịch CĐCS tại Đại hội nhằm mở rộng dân chủ trực tiếp trong việc thực hiện quy chế bầu cử, phát huy quyền dân chủ trực tiếp, đề cao tinh thần, trách nhiệm của mỗi đại biểu trong việc xây dựng và nâng cao chất lượng của Ban Chấp hành, chất lượng của Chủ tịch Công đoàn. Đà Nẵng vinh dự là 01 trong 06 đơn vị của cả nước được Tổng Liên đoàn chọn tiến hành khảo sát, đánh giá kết quả thí điểm.
     Tại báo cáo đánh giá kết quả thí điểm được LĐLĐ thành phố trình bày cho thấy, tại thời điểm diễn ra Đại hội Công đoàn các cấp (12/2017), trên địa bàn thành phố có 1.641 đơn vị CĐCS, trong đó có 03 đơn vị được chỉ định thí điểm bầu trực tiếp chủ tịch Công đoàn tại Đại hội.
     Nói về kết quả tại các đơn vị thí điểm, đồng chí Hoàng Hữu Nghị, Phó Chủ tịch LĐLĐ thành phố cho hay: Công tác bầu cử trực tiếp chủ tịch CĐCS tại đại hội CĐCS đã được các Công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở chỉ đạo, hướng dẫn cụ thể các bước quy trình giới thiệu nhân sự theo văn bản hướng dẫn của Tổng LĐLĐ Việt Nam và LĐLĐ thành phố. Tại các CĐCS tổ chức đại hội điểm bầu trực tiếp chủ tịch, đại biểu dự đại hội đã trực tiếp lựa chọn 01 hoặc 02 đồng chí trong số các đồng chí đã trúng cử Ban Chấp hành CĐCS khóa mới để lấy phiếu giới thiệu tín nhiệm bầu trực tiếp chủ tịch tại đại hội; Kết quả lấy phiếu giới thiệu tín nhiệm, đều đạt trên 95% phiếu đồng ý giới thiệu. Trên cơ sở kết quả phiếu tín nhiệm, đại hội đã thực hiện quy trình bầu trực tiếp chức danh chủ tịch CĐCS theo quy định. Kết quả, 03/04 đồng chí được lấy phiếu giới thiệu tín nhiệm đã trúng cử chức danh chủ tịch CĐCS, nhiệm kỳ 2017 - 2022 với số phiếu bầu cử cao, thể hiện sự tín nhiệm của đoàn viên. 

     Đến thời điểm này, hoạt động Công đoàn của 3 đơn vị được chọn thí điểm đã đi vào nền nếp, khẳng định vai trò của tổ chức Công đoàn tại cơ sở đáp ứng yêu cầu đề ra. Tuy nhiên, trao đổi tại buổi tọa đàm, các đơn vị được chọn thí điểm cũng thẳng thắn nêu ra những tồn tại trong quá trình triển khai như: vì là chủ trương mới, lần đầu thực hiện thí điểm nên vẫn còn lúng túng, bị động, nhất là khâu chuẩn bị nhân sự, công tác giới thiệu và điều hành trong đại hội để lấy ý kiến giới thiệu nhân sự bầu chức danh chủ tịch mất khá nhiều thời gian; thủ tục lấy phiếu giới thiệu chiếm nhiều thời gian gây khó khăn cho những đơn vị nhỏ, có ít đoàn viên... Anh Nguyễn Ngọc Hổ, Chủ tịch CĐCS Công ty cổ phần Dược và Thiết bị y tế Đà Nẵng, một trong những đơn vị thí điểm, đề xuất: Đối với khâu chuẩn bị nhân sự, mặc dù tiêu chuẩn đã rõ ràng, chặt chẽ nhưng nên để từng địa phương, doanh nghiệp tự đề ra tiêu chuẩn khung về trình độ, năng lực của cán bộ.phù hợp với đặc thù của ngành nghề.
     Còn anh Lê Khánh Tân, Chủ tịch CĐCS Công ty cổ phần In và Dịch vụ Đà Nẵng thì băn khoăn cho rằng không nên bầu chức danh Chủ tịch trực tiếp, trong thực tế tại cơ sở, Chủ tịch Công đoàn phải là người “có tiếng nói” và được sự ủng hộ của lãnh đạo doanh nghiệp để sau này làm việc sẽ thuận lợi. Vì vậy, cần hài hoà các yếu tố.
     Yếu tố người “có tiếng nói” được hiểu là người có vị trí công tác tương đối tại doanh nghiệp chứ không phải là lao động trực tiếp. Như vậy, việc bầu chọn ra Chủ tịch CĐCS thì phải có ý kiến thống nhất, đồng thuận với người sử dụng lao động, lúc đó hoạt động của CĐCS đó sẽ thuận lợi hơn, nhất là ở các doanh nghiệp ngoài nhà nước. Còn nhiều ý kiến trái chiều trong cách tiếp cận “chọn người từ chính sự tín nhiệm của NLĐ bầu ra để làm thủ lĩnh Công đoàn” và đề nghị Tổng Liên đoàn chưa triển khai đại trà việc bầu trực tiếp Chủ tịch Công đoàn tại đại hội. Tuy nhiên, kết quả khảo sát, đánh giá thí điểm hoạt động Công đoàn của các đơn vị được chọn thí điểm ở 06 địa phương trên cả nước đã đi vào nền nếp, Chủ tịch CĐCS ở các đơn vị đó được đoàn viên tín nhiệm, doanh nghiệp ủng hộ, khẳng định vai trò của tổ chức Công đoàn tại cơ sở đáp ứng yêu cầu đề ra; bên cạnh đó, con số khảo sát “30% công nhân không biết Chủ tịch Công đoàn của đơn vị là ai” theo chia sẻ của đồng chí Phạm Thị Thu Lan, Phó Viện trưởng Viện Công nhân Công đoàn cũng đặt ra nhiều trăn trở. Nên chăng, sự tín nhiệm của NLĐ bầu ra người sẽ đại diện và bảo vệ cho mình trong mối quan hệ lao động để làm thủ lĩnh Công đoàn chính là hướng đi hợp lý, bởi những người gần gũi, hiểu và được tín nhiệm sẽ làm tốt công tác chăm lo, bảo vệ đoàn viên của mình tốt nhất.

Như Minh